Genel Bilgi (Yükseklik antrenman maskesi)
Sporcular ve antrenörler, rekabet içinde kalabilmek için sürekli olarak performansı artırmanın yollarını arıyorlar. Bu nedenle, atletik dayanıklılık performansının son birkaç yılda önemli ölçüde iyileştiği iyi bilinmektedir. Atletik performansı artırmak için en iyi yöntemi bulmak adına çeşitli antrenman yöntemleri halen araştırılmaktadır. İrtifa antrenmanı ve solunum kas antrenmanı, atletik performansı arttırmada umut vaadeden iki yöntemdir.
Ne Amaçlamışlar?
İrtifa antrenmanı ve solunum kas antrenmanlarının (SKE), elit ve iyi antrene sporcularda performansı iyileştirdiği gösterilmiştir. Sporcuların performans avantajı kazanmasına yardımcı olmak için çeşitli cihazlar geliştirilmiştir. Yükseklik Antrenman Maskesinin 2.0 (YEM), irtifa antrenmanını simüle ettiği ve aerobik kapasiteyi (VO2maks), dayanıklılık performansı ile akciğer fonksiyonunu arttırdığı öne sürülmüştür. Bu çalışma yükseklik antrenman maskesinin dayanıklılık değişkenleri üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamıştır.
Ne Yapmışlar?
Katılımcılar: Wisconsin-La Crosse Üniversitesi’nden 25 (16 erkek, 9 kız) öğrenci çalışmaya katılmak için gönüllü olmuş. Öğrenciler orta düzeyde antrene ancak son 6 ay içinde herhangi bir bisiklet antrenman programına katılmamışlardır.
Ölçümler: Egzersiz ve toparlanma için uygun antrenman iş yüklerini ve maske için simüle edilmiş irtifa ayarlarını belirlemek için çalışmaya başlamadan önce üç kişi kullanılarak pilot testler uygulanmış. Testler, Monark 828E Ergomedic bisiklet ergometrelerinde (Monark Exercise Bike) gerçekleştirilmiştir.
Antrenman öncesi ve sonrası testler VO2maks, solunum fonksiyonu, maksimum inspirasyon basıncı, hemoglobin ve hematokrit testlerini içeriyordu.
Antrenman Grupları: Katılımcılar, ön testteki VO2maks sonuçlarına göre sıralandıktan sonra ve iki gruba ayrılmış. Katılımcılar maske (n = 12) veya kontrol (n = 12) grubuna randomize olarak ayrılmıştır. Maske grubu tüm antrenmanlarda YEM takarken, kontrol grubu antrenman sırasında maske takmamış. Her iki grup da aynı antrenman programlarını tamamlamış.
Katılımcılar daha sonra 6 haftalık yüksek şiddetli interval antrenman programını tamamladılar. Antrenman seansları haftada 2 kez yapıldı ve her seans 30 dakika uzunluğundaydı.
Her antrenman için katılımcılar, 5 dakikalık ısınma, 20 dakikalık yüksek şiddetli interval antrenman ve 5 dakikalık soğuma sürecini tamamlamış. Yüksek şiddetli interval antrenman zirve güç çıktısında 30 saniyelik 10 tekrarlı yüklenmeden oluşturulmuş ve her yüklenme arası 90 saniye ara verilmiştir.
Ne Bulmuşlar?
Gruplar arasında veya grup içinde pulmoner fonksiyon ya da hematolojik değişkenlerde anlamlı fark bulunamamış.
Hem kontrol (%13,5 ve %9,9) hem de maske (%16,5 ve %13,6) gruplarında VO2maks ve zirve güç çıktısında anlamlı bir iyileşme görülmüş. Her iki grup arasında iyileşmenin büyüklüğünde bir fark gözlemlenmemiş.
Yalnızca maske grubunda ventilasyon eşiğinde (VE) (%13,9), VE’de güç çıktısında (%19,3), solunum kompanzasyonu eşiğinde (SKN) (%10,2) ve SKN güç çıktısında (%16,4) ön teste kıyasla son testte önemli gelişmeler gözlemlenmiş.
Gruplar arasında VE ve VE güç çıktısındaki iyileşme eğilimleri, SKN ve SKN güç çıktısındaki gelişmelere benzerdi, ancak istatistiksel açıdan anlamlı değildi.
Pratik Uygulama Önerisi
Maske takarken ventilasyon eşiği, ventilasyon eşiğine karşılık gelen zirve güç çıktısı, SKN ve SKN’ye denk gelen zirve güç çıktısı nispeten büyük gelişmeler, çok önemli performans etkilerine sahip olabilir. İrtifa antrenman maskesinin irtifa antrenmanını sözde simüle etmesine rağmen, antrenman öncesi ve sonrası hematolojik değişken-lerde herhangi bir değişiklik veya antrenman sırasında SpO2‘de önemli değişiklikler olmamıştır. Bu nedenle ETM’nin daha çok bir solunum kas antrenman cihazı gibi çalışması önerilir.
Çalışmaya Yönelik Yorumlar
Yükseklik antrenman maskesi son yıllarda oldukça popüler bir hale geldi. Kullanımın işe yarayıp yaramadığı ya da bir irtifa etkisi yaratma konusu sürekli tartışılmaktadır. Bu çalışma, bu soruların cevabını vermesi açısından çok değerli. 6 haftalık yüksek şiddetli bisiklet antrenman programına katılırken irtifa antrenman maskesi takmak, bir yüksek irtifa simülatörü gibi değil; daha çok bir solunum kas eğitim cihazı işlevi görüyor. Yüksek irtifa antrenman maskesi takmak, tek başına aralıklı antrenmanda görülen iyileştirmelerin ötesinde, belirli dayanıklılık performans göstergelerini de iyileştirebilir.
