Ne Amaçlamışlar?
Demans ve egzersiz ilişkisi son zamanlarda büyük ilgi görmeye başladı. Demans, adlandırma, yönlendirme, hesaplama ve hatta uzak hafızayı içeren bilişsel işlevleri etkileyebilen bir zihinsel bozukluktur. Bunlar bir hastanın yaşam kalitesi üzerinde büyük etki eder ve sonunda hem işlev hem de benlik kaybına neden olabilir. Demanslı hastalar için mevcut çeşitli tedaviler arasında fiziksel aktivite ve egzersiz, sağlık hizmeti sunucularının asla göz ardı etmemesi gereken temel bileşenlerdendir.
Literatürde demans ve egzersiz araştırıldığında, ister kuvvet ister aerobik antrenmanı içersin, egzersizin demans hastalarında faydalı olduğu kanıtlanmıştır. Kuvvet antrenmanı, günlük aktivitelerde kendi kendine bakım yeteneğini arttırabileceği gibi, demanslı hastaların psikolojik iyilik halini geliştirdiğini gösterilen kas gelişimini de sağlar. Aerobik antrenmana gelince, bunama hastalarında bilişsel gerileme oranını yavaşlattığı, biliş ve hareketliliği geliştirdiği ve günlük yaşamın temel ve araçsal aktivitelerini (ADL’ler) iyileştirdiği kanıtlanan gelişmiş kardiyopulmoner dayanıklılık sağlayabilir.
Bu çalışma, kuvvet antrenmanı alan hastalar ile aerobik antrenmanı alan hastalar arasında öz bakım yeteneği, biliş, depresyon ve demansın biyokimyasal belirteçleri açısından anlamlı farklılıklar olup olmadığını aydınlatmak için tasarlanmış. Kuvvet antrenmanının öz bakım yeteneğinde daha fazla fayda ve aerobik antrenmandan daha fazla depresyonda azalma ve aerobik antrenmanın ise bilişsel işlevlerde daha fazla fayda sağlayabileceğini varsaymışlar.
Demanslı yaşlı hastaların, günlük yaşam aktiviteleri ile ilgili olarak kuvvet veya aerobik antrenmanın anlamlı olarak daha fazla fayda sağlayıp sağlayamayacağını araştırmak ve egzersizin biliş, depresyon ve biyokimyasal belirteçler üzerindeki etkilerini belirlemeyi amaçlamışlar.
Nasıl Yapmışlar?
Mini-Zihinsel Durum Sınavı (MZDS) puanları 15 ile 26 arasında olan 65 yaşından büyük gaziler, bakımevi sakinleri çalışmaya katılmıştır. Araştırma grubu 50 erkek 11 kadın olmak üzere 61 kişiden oluşmuştur.
Katılımcılar rastgele 4 haftalık kuvvet antrenmanı programı ve aerobik antrenman programı için ayrılmışlar.
Kuvvet antrenmanı programı, 1 gün boyunca biseps, triseps ve pektoralis majör ile ertesi gün gluteus ve quadriseps kaslarını hedef alan izotonik ağırlık antrenman makinelerinin kullanımını içermiş. 1 gün 12 tekrardan oluşan program ile bu antrenmanda kullanılan ağırlık maksimum 1 tekrarın %40-50’si kadarmış ve haftada 5 gün yapılıyormuş.
Aerobik eğitim programı ise sabit bisiklet antrenmanı içeriyormuş. Katılımcılardan, sabit bisiklet üzerindeki 30 dakikalık seansları boyunca 0-10 arasında derecelendirilmiş algılanan efor ölçeğinde pedal çevirme hızlarını 5-6 yoğunluk seviyesinde tutmaları istenmiş. Bu program da haftanın 5 günü yürütülmüş.
Ne Bulmuşlar?
Çalışmanın sonuç ölçütleri arasında Barthel Endeksi, MZDS (Mini-Zihinsel Durum Sınavı), Montreal Bilişsel Değerlendirme(MBD), Geriatrik Depresyon Ölçeği(GDÖ), serum BTNF(Beyinden türetilen nörotrofik faktör), plazma MCP-1(monosit kemotaktik protein-1) ve plazma IGF-1(insülin benzeri büyüme faktörü-1) bulunmaktadır.
Kuvvet antrenmanı yapan hastaların Barthel indeksleri, MZDS, MBD ve plazma MCP-1, 4 hafta sonra önemli ölçüde düzelmiş. Aerobik antrenman yapan hastalarda ise, kuvvet antrenmanı grubu için daha önce bahsedilen gelişmiş parametrelere ek olarak serum BTNF’si de önemli ölçüde iyileşmiş. Barthel Endeksindeki değişim miktarı, MZDS, MBD, GDÖ ve biyokimyasal belirteçler arasında güç ve aerobik antrenman grupları istatistiksel anlamlılığa ulaşmamış.
Çalışma bilişsel işlevdeki önemli faydaları açıklarken, günlük yaşam aktiviteleri ve birkaç biyokimyasal belirteç, yalnızca 4 haftalık yoğun egzersiz antrenmanından sonra, aerobik ve kuvvet antrenmanı arasında önemli bir fark bulunmamış.
Çalışmaya Yönelik Yorumlar
Demanslı yaşlı hastaların, egzersiz ve fiziksel aktivitenin getirdiği faydaları elde etmek için tercih ettikleri egzersiz türlerini seçmelerini önerebiliriz.
